کژنگاری در تاریخ معاصر ایران؛ با تأکید بر تحویلی‌نگری مفاهیم سیاسی بررسی موردی؛ مرکز اسناد انقلاب‌اسلامی

مفاهیم مهمی هم­چون «حزب»، «سکولاریسم»، «اصلاح­طلبی»، «تجدیدنظرطلبی»، «انقلاب»، «ناسیونالیسم» و... در تاریخ­نگاری معاصر در ایران بسیار پرکاربرد و در مواردی با معضلات روش­شناختی همراه می­باشد. تحویلی­نگری به عنوان مهم­ترین معضل شناختی، نگرشی است که ارجاع هر پدیدار به امری فروتر از آن و اخذ وجهی از آن شیء به جای کنه آن را پیگیری می­نماید؛ به نظر می­رسد با توجه اهمیت تاریخ­نگاری تحولات سیاسی اجتماعی ایران و آثار پژوهشی در این زمینه، نیاز است تا معضل شناختی «تحویلی­نگری» مورد پژوهش قرار گیرد؛ لذا این مقاله تلاش دارد تا جایگاه تحویلی­نگری تاریخی را در برخی از انتشارات مرتبط با تاریخ­نگاری انقلاب اسلامی جستجو نماید و در این خصوص به بررسی برخی از آثار منتخب مرکز اسناد انقلاب اسلامی به عنوان یکی از مهم­ترین مراکز تاریخ­نگاری ایران معاصر می­پردازد. این بررسی در تلاش است تا دریابد(سوال اصلی) «توصیف و تبیین مفاهیم سیاسی در تاریخ­نگاری مرکز اسناد انقلاب اسلامی تا چه حد در دایره تحویلی­نگری جای می­گیرد؟». «به نظر می­رسد(فرضیه اصلی) که رویکرد مرکز اسناد در تاریخ­نگاری انقلاب اسلامی، تحت تأثیر خصوصیات ایدئولوژیک، دستخوش تحویلی­نگری شده است»؛ یافته­های متعدد در این پژوهش فرضیه اصلی را تصدیق می­دارد.